Cây mướp

Mướp * Tên khoa học: Mướp ta ( Luffa Cylindrica L.); Mướp hương (Luffa actangula Rokb.)

Đều thuộc học bầu bí (cucurbitaceae)

* Đặc điểm thực vật học

Mướp là một loài dây leo. Thân có góc cạnh, màu lục nhạt

Lá to, đường kính từ 15-25 cm. Phiến lá chia thùy hình 3 cạnh hay hình mác. Mép lá có răng cưa. Cuống lá dài 10 – 12 cm. Mặt lá nháp, tua cuốn phân nhánh

Hoa màu vàng. Hoa đực mọc thành chùm, hoa cái mọc đơn độc

Quả hình thoi hay hình trụ. Quả lúc đầu mẫm sau khô, không mở. Quả dài 25 cm đến 100 cm, có khi hơn. Mặt ngoài vỏ quả màu lục nhạt, trên có những đường màu đen, chạy dọc theo chiều dài quả

Hạt rất nhiều, hình trứng, màu nâu nhạt dài 12 mm, rộng 8 -9 mm hơi có rìa

Khi quả chín vỏ ngoài hạt cũng như chất nhầy tróc hết, còn lại khối sơ cứng, dai, không bị nước làm mục hỏng. Khi ngâm vào nước sẽ phồng lên và mềm, có thể dùng cọ tắm rất tốt, rửa bát rất sạch

Quả mướp ta không có mùi thơm như quả mướp hương. Mướp ta có dạng hình cho quả to, vỏ màu xanh xẫm, nhưng vị ăn không ngon. Mướp được trồng vào mùa xuân. Nông dân trồng để lấy quả ăn, nấu canh hay xào. Quả già dùng làm xơ mướp để rửa bát và có thể ép làm mũ. Mướp còn dùng làm thuốc

Trong quả mướp có chất saponin, chất nhầy, xylan, chất bép protein (1.5%) vitamin B và C, muối nitrat. Trong nhân hạt có 41 – 45 % chất dầu

Theo đông y quả mướp có vị ngọt, tính bình, thanh nhiệt, trừ thấp, lợi tiểu, tiêu đờm, mát máu, giải độc, thông kinh mạch, làm ra sữa, khỏi lở sưng đau nhức và bổ khí an thai.

Phương pháp chọn hạt giống mướp

Hạt chỉ lấy ở phần giữa những quả mướp già (bỏ phần đầu và đuôi), lấy xong đem đãi sạch, loại bỏ hạt lép (hạt nổi) rồi đem phơi kỹ từ 1 - 3 nắng, để nguội cho vào chai lọ, nút kín để nơi cao ráo, thoáng mát, đến thời vụ trồng thì lấy ra sử dụng.

Thì vụ trồng và một số yêu cầu kỹ thuật

1. Thời vụ

- Gieo từ tháng 2 đến tháng 6 hằng năm.

- Khi cây có 2 – 3 lá thật thì đem trồng.

2. Làm đất, bón lót và gieo hạt

- Đất được cày, bừa kỹ và lên luống. Luống rộng 2.5m

- Bón lót: + 20 tấn phân chuồng/ha

+ 120 kg lân

+ 30 kg kali

- Gieo hạt: Rạch hàng, mỗi luống rạch 1 hàng, chọt lỗ để gieo hạt, mỗi lỗ 2 -3 hạt, mỗi lỗ cách nhau 30 cm. Khi cây có lá thật, tỉa bớt chừa lại 2 cây.

Kỹ thuật chăm sóc mướp

1. Chăm sóc

- 2 tháng sau khi gieo hạt tiến hành vun xới lại đất kết hợp với tỉa cây.

- Lượng phân bón thúc cho mướp. (Lưu ý: cây xấu thì mới bón phân)

+ NPK 300 kg.

+ Urê 200 kg.

+ Kali 30 kg.

- Thời gian bón: chia đều lượng phân cho nhiều lần bón.

+ Khi cây được 20 ngày thì bón thúc bằng nước phân pha loãng.

+ Sau đó 20 ngày lại bón thúc lại (lúc cây có hoa).

2. Tưới nước: để hạn chế sự bốc thoát hơi nước và cỏ dại nên sử dụng màng phủ nông nghiệp. Tưới nước 1 lần/ngày.

Khi cây cao 20 cm phải cắm mỗi hốc 1 cây để mướp leo lên giàn.

3. Làm giàn: Khi cây bắt đầu xuất hiện 3 lá thật thì làm giàn cho dây mướp leo. Cũng có thể làm giàn trước khi cây có tua. Làm giàn mái bằng. Mái giàn làm bằng dây thép lớn để đỡ quả. Khi cây có quả phải nương quả, thả thõng quả xuống giàn cho quả thẳng, đẹp.

4. Sửa dây: Khi dây leo lên giàn, cần sửa dây phân bố đều, tỉa bỏ nhánh nhỏ, sâu bệnh giúp giàn thông thoáng, giảm sâu bệnh hại.

Khi mướp đã lên giàn thì tỉa bỏ hết lá chân.

Thời điểm thu hoạch mướp

Từ lúc gieo hạt đến khi thu hoạch khoảng 80 – 100 ngày (tuỳ theo giống).

Nguồn: Theo TT Tin học thống kê - Bộ Nông nghiệp